ONTBOSSING TROPISCH REGENWOUD AMAZONE VAN ECUADOR

DE GESCHIEDENIS VAN DE BESCHERMING VAN DELEN VAN DE AMAZONE VAN ECUADOR

Natuurbescherming Amazonegebied van Ecuador

Toen in 1974 twee jonge enthousiaste nationale parken planners - waaronder ikzelf - werden uitgenodigd door de regering van Ecuador om deel te nemen aan een FAO (Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties) bosbouw project, was dat het begin van een reeks van gebeurtenissen die stukje bij beetje de geschiedenis van natuurbescherming in Ecuador zou veranderden. Vóór die tijd waren alleen het Galapagos Nationaal Park en de Cotopaxi National Park beschermd. Over de natuur van het vasteland van Ecuador was nog vrijwel niets bekend en tweederde van het land was nog maagdelijk oerwoud, maar de bedreigingen van het Amazonegebied van Ecuador waren volop aanwezig. De ontbossing van het Amazone gebied van Ecuador en de Oostelijke Andes hellingen was nog nauwelijks begonnen, en de helft van de Westelijke Andes hellingen, de Esmeraldas laaglanden aan de kust en een groot deel van het Guayas mangrove estuarium waren nog redelijk in takt. Het FAO-team begon met het inventariseren van de beste natuurlijke gebieden van het land.

Het hele land werd afgestruind op zoek naar de beste natuurgebieden voor een nieuw te creëren nationale parken systeem: We reden zover dat mogelijk met jeeps door de Andes en het westelijke deel van het land. Wanneer de landweggetjes doodliepen, gingen we te voet verder met inheemse gidsen en liepen we vaak wekenlang in de jungle om een eerste indruk te krijgen van het gebied. Het Amazone gebied van het land was nog toen nog vrijwel volledig bedekt met  maagdelijk oerwoud en hopeloos ontoegankelijk. Daarom werd er een speciaal team aangesteld onder mijn leiding. Het gebied werd eerst verkend met gemotoriseerde kano's. Gebieden die niet toegankelijke waren voor kanos werden vanuit de lucht verkend met kleine vliegtuigjes die gehuurd werden van missiewerk organisaties. Daarna werden geïsoleerde Indianen stammen bezocht via oerwoud vliegveldjes die vaak niet niet groter dan een voetbalveld. Zulke Indiaanse dorpen dienden dan als base camps voor verkenningsexpedities te voet.

Nadat alle potentiële natuurgebieden geïdentificeerd en verkend waren, werden ze gerangschikt en ingedeeld in verschillende beheers categorieën. Het merendeel van deze categorieën waren nationale parken en wild reservaten. Voor één van de categorieën echter was de bestemming wat minder duidelijk: "Fauna Productie Reservaat". Tegenwoordig kennen nog maar weinig mensen de achtergrond van die categorie. In het midden van de jaren zeventig experimeerde de FAO in Afrika met de productie van vlees met behulp van groot wild. Wij wilden toen met iets vergelijkbaars experimenteren in Ecuador. Dus Cuyabeno werd tot Fauna Productie Reservaat bestemd.

Historical pictures of the 1975 FAO exploration of outstanding natural areas in Ecuador from the slide archive of the Cuyabeno Lodge member who later founded the lodge. Dia scans van de 1975 FAO expedities om bijzondere natuurgebieden te uit te kiezen die in aanmerking zouden komen voor bescherming. Eerst reden we zover er wegen waren en daarna gingen we te voet verder in de bergen. In de Amazone laaglanden gingen we zo ver als de rivieren bevaarbaar waren en daarna eveneens met de rugzak op dwars door het oerwoud.Vaak ook gebruikten we jungle vliegtuigjes die in 100m konden opstijgen.

In de loop van de jaren verschoof de aandacht van de wereld naar ecotoerisme en kreeg Ecuador steeds grotere bekendheid vanwege z'n Galapagos Eilanden. Wetgeving voor de regulering voor wild exploitatie in het reservaat kwam er niet, en terugkijkend, was dat maar goed ook. Nu wordt Cuyabeno behandeld als een nationaal park, en de Siona Indianen worden intensief betrokken in de dienstverlening, met name kano transport en bezoekers begeleiding. Daarmee hebben ze een duurzaam inkomen gekregen, terwijl ook andere Indianen groepen een thuis hebben gevonden aan de zuidkant van het reservaat.

In 1979 nam de Ecuadoriaanse regering de aanbevelingen van het FAO rapport over en werden alle topprioriteitsgebieden - een stuk of 10 - wettelijk beschermd, waarmee in één keer ongeveer 9 procent van de oppervlakte van het land beschermd werd. In latere jaren werd daar nog een heel rijtje aan toegevoegd en er zijn nu zo`n 45 beschermde natuurgebieden.

Ontbossing van het Tropisch Regenwoud van Ecuador

Al in de jaren 70 begonnen mensen met het kappen van bomen in het Amazonegebied van Ecuador. De geschiedenis heeft ons geleerd dat  wettelijke bescherming alleen niet genoeg is om een gebied te behouden, en stukje bij beetje begonnen mensen zich illegaal in de beschermde gebieden te vestigen en ook die te ontbossen; in sommige meer dan anderen. Cuyabeno kreeg met een grootschalige invasie te maken toen olie-exploitatie wegen het gebied ontsloten; in 1983 was één derde van het oostelijke  deel van het reservaat bewoond.

They are not our modern quality pictures. Dit zijn wat scans uit de vroege periode van Cuyabeno. Ontbossing en ontzettend slecht uitgevoerde oliewinning. Dat is nu enorm verbeterd, en van de vervuiling van destijds is niets meer terug te vinden. Het kappen van bomen in de Amazone en andere bedreigingen van het Amazonegebied van Ecuador zijn bijna gestopt.

In 1983 zocht de toenmalige directeur van het Cuyabeno reservaat mij op in Nederland en vroeg me naar Ecuador te komen om hem te helpen zoeken naar een oplossing voor de steeds verder toenemende ontbossing in z'n tropisch regenwoud. Na de situatie bekeken te hebben, kwamen we tot de conclusie dat de delen van het reservaat die inmiddels bewoond waren eruitgesneden moesten worden en die te compenseren met nog onbewoond oerwoud. Er was nog genoeg primair tropisch regen woud over om het reservaat  deels "op te kunnen schuiven" naar het Oosten. Ze adviseerden de regering dan ook het gebied naar het oosten uit te breiden tot de grens met Peru, om zo ook het Lagarto Cocha Meren systeem te beschermen, waardoor Cuyabeno het tweede grootste beschermde natuurgebied van Ecuador zou worden; een aanbeveling die werd overgenomen. In 1985 werd ik uitgenodigd deel te nemen aan een UNEP missie om over duurzame ontwikkeling van het Amazone gebied van Ecuador te adviseren. Cuyabeno had nog steeds te lijden onder de voortgaande invasie druk en omdat Ecuador de olie-inkomsten nodig had, bleef de olie exploitatie zich over steeds meer delen van het reservaat uitbreiden.

Ecotourisme moest Cuyabeno redden

Gedurende vele brainstormsessies met de overheid, kwam men tot de geconclusie dat de enige manier om het gebied te redden was: met behulp van ecotoerisme alternatieve inkomstenbronnen genereren voor de plaatselijke bevolding. Ik bood bood toen aan om te proberen wat durfkapitaal bij elkaar te krijgen en een speciale marketing inspanning te starten om bezoekers naar Cuyabeno te brengen. De regering vond het een goed idee om zo een experimentele lodge op te starten aan de oever van het Cuyabeno Meer en zó ecotoerisme op gang te brengen als een alternatieve inkomstenbron voor de landbouw en runderteelt die tot zoveel ontbossing leidde. In 1988 werd Neotropic Turis speciaal voor dat doelopgericht . Aanvankelijk, van 1986 tot 1989, werden de gasten onder primitieve omstandigheden ondergebracht in een grote hut in tenten. In 1989 ontving Neotropic Turis de vergunning om de Cuyabeno Lodge te bouwen en ecotoerisme in het reservaat te bedrijven; vanaf 1990 konden bezoekers worden ondergebracht in de lodge.

Van het begin af aan heeft Neotropic Turis nauw samengewerkt met de Siona Indianen:

• Hoewel wij een vergunning hadden om onze eigen kano's te varen, hebben wij altijd het transport laten verzorgen door de Indianen;

• Omdat de gezondheidsvoorzieningen voor de Indianen minimaal waren, brachten we elke maand op onze kosten een arts naar het indianendorp en betaalden we van tijd tot tijd zelfs ziekenhuisopnames;

• Neotropic Turis verzorgde en betaalde de opleiding van de eerste gidsen;

• Tijdens de bouw ontvingen de Sionas intensieve scholing in timmerwerk, wat hen later weer hielp om hun eigen huisvesting te verbeteren.

Dit zijn wat beelden van onze eerste reis in 1986 met een groepje nederlanders. Er wat nog niets aan voorzieningen en de groep sliep in het primitieve biologische stationnetje en in tenten. Het transport was in een oude pickup. Maar iedereen genoot met volle teugen.

De geschiedenis van een andere partner is ook interessant. Eén gebied was zeer moeilijk toegankelijk, de Cordillera de Cutucu in het Shuar gebied (voorheen bekend als de "headhunters"). Er gingen geruchten dat er Inca schatten verborgen zouden zijn in de Tallos Grot (Cuava de los Tallos), maar alle pogingen om er te voet te komen waren mislukt. Er werd een speciale expeditie uitgerust door het leger met ondersteuning van de Britse Ambassade. Een jonge enthousiaste militair had de leiding in de organisatie en logistiek. Met groot enthousiasme werkte hij aan deze spannende uitdaging om deze mystieke grotten te vinden en te onderzoeken. Na eindeloos speuren met een helikopters, vond het expeditieteam inderdaad de grotten, maar uiteraard waren er geen Inca-schatten. Door zijn samenwerking met onderzoekers had onze partner de natuur leren waarderen en heeft hij zich zijn leven lang ingezet voor de natuur.

Sinds die eerste baanbrekende dagen nu meer dan twee decennia geleden, is de Cuyabeno Lodge geleidelijk tot wasdom gekomen. Het biedt geweldige programma's naar het tropisch regenwoud van Ecuador, die als alleenstaande modules of in combinatie met andere programma's, kunnen worden genoten, met name natuurlijk Galapagos, maar ook programmas naar ander parken, zoals Cajas, Cotapaxi, etc. Dankzij ons pionierswerk is de ontbossing van het tropisch regenwoud in het Cuyabeno Reservaat vrijwel tot staan gebracht en is het één van de belangrijkste ecotouristische bestemmingen geworden op Ecuadoriaanse vasteland en van het hele Amazonegebied van Zuidamerika om vogels en wild te zien.